“Filistin bayrağını sallamanın suç sayıldığı Filistin’de,
İsrail askerlerine karşı
karpuz dilimleri yükseltilir
“Filistin’in kırmızısı, siyahı, beyazı ve yeşili için.”
Bu satırlar Amerikalı şair Aracelis Girmay’ın “Karpuza Övgü” adlı şiirinden. Karpuzun “Filistin davası”ndaki sembolik anlamına ithaf edilerek yazılmıştır.
Kırmızı, siyah, beyaz ve yeşil sadece karpuzun değil aynı zamanda Filistin bayrağının da renkleridir. İsrail’in bir ay boyunca Gazze’ye yönelik bombardımanına karşı Filistin’e destek amacıyla yapılan yürüyüşlerde ve sosyal medya mesajlarında bu sembole sıklıkla rastlanıyor.
Ancak bu karpuz metaforunun bir hikayesi var.
1967’deki Arap-İsrail Savaşı (Altı Gün Savaşı olarak da bilinir) Gazze ve Batı Şeria’nın İsrail kontrolüne girmesiyle sonuçlandı. İşgal sırasında Filistin bayrağı ve renklerinin taşınması yasaklandı.
Filistin bayrağını taşımak kabahat haline gelince, Filistinliler bir protesto biçimi olarak karpuz dilimlerini kullanmaya başladı.
1993 yılında Oslo’da barış anlaşmalarının imzalanmasının ardından bayrak, Filistin Yönetimi’nin sembolü olarak tanınarak Gazze ve işgal altındaki Batı Şeria’da kullanılmaya başlandı.
Oslo Anlaşmaları sırasında New York Times’tan John Kifner şöyle yazıyor:
“Gençlerin bir zamanlar kırmızı, siyah ve yeşil renkler içeren karpuz dilimleri taşıdıkları için gözaltına alındığı Gazze Şeridi’nde, askerler artık elinde bir zamanlar yasak olan bayrakla alayın önünde yorgun bir şekilde duruyor.”
Birkaç ay sonra, Aralık 1993’te gazete, bu haberdeki gözaltıları teyit edemediğini ancak İsrail hükümeti sözcüsünün “bu tür olayların yaşanmış olabileceğini söylediğini ve bunları inkar etmediğini” kaydetti.
O tarihten bu yana sanatçılar, Filistin’le dayanışmayı göstermek için bir şekilde karpuz dilimlerini eserlerine yansıtıyor.
Bunlardan en ünlüsü Halid Hourani’nin 2007 yılında yazdığı “Filistin Öznel Atlası” kitabında çizdiği karpuz dilimiydi.
“Karpuzun Hikayesi” adı verilen bu eser, tüm dünyada üne kavuştu ve özellikle Mayıs 2021’deki İsrail-Hamas çatışmasında sıklıkla kullanıldı.
Karpuzun Filistin’in sembolü olarak kullanılması da bu yılın başında popülerlik kazandı. Ocak ayında aşırı sağcı İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, bayrağı dalgalandırmanın “terörizme destek” olacağını söyleyerek polise Filistin bayrağını kamusal alanlardan kaldırma emri verdi. İsrail’deki muhalefet yürüyüşlerinde karpuz dilimleri yeniden gündeme geldi.
İsrail hukukunda Filistin bayrağını yasaklayan bir karar olmasa da polis ve askerler “kamu düzenine tehdit” olarak gördükleri yerlerde bu bayrağı kaldırabiliyor.
Temmuz ayında Kudüs’te düzenlenen bir protestoda İsrailli aktivistler karpuz dilimi ile “Özgürlük” kelimesini bir arada kullandılar.
Ağustos ayında Başbakan Netanyahu’nun Tel Aviv’deki yargı reformuna karşı düzenlenen protestolarda da benzer semboller kullanılmıştı.
Son dönemde Gazze’deki savaş karşıtı protestolarda karpuz dilimleri ve bu sembolün görüntüleri yine yaygın olarak görülüyor.
TikTok’ta Müslüman İngiliz komedyen Shumirun Nesssa karpuz filtreleri oluşturdu ve takipçilerinden filtreyi kullanarak görüntü çekmelerini istedi. Karşılığında elde edilecek gelirin Gazze’ye yardım eden vakıflara verileceğini söyledi.
Bazı sosyal medya kullanıcıları, platformlarda videolarının ve hesaplarının engellenmesini önlemek için Filistin bayrağı yerine karpuz sembolünü kullanmaya başladı.
Filistin yanlısı bazı hesaplar, Instagram’ın “gizli yasak” uyguladığını ve paylaşımlarının diğer kullanıcıların sayfalarında görünmesini engellediğini belirtiyor. Ancak BBC Muhabiri Joe Tidy, bu yönde herhangi bir delilin bulunmadığını da ekliyor.
Yıllar geçtikçe karpuz bu şekilde Filistin’de siyasi bir sembol haline geldi. Özellikle birinci ve ikinci İntifada hareketlerinde kullanılmıştır.
Bugün bölgenin popüler yemeği olmasının yanı sıra Filistinlilerin çabalarını yansıtan güçlü bir simgedir.
